ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ Η ΥΠΕΡΗΛΙΞ
Ἕνα ἀπὸ τὰ ἐμβληματικὰ ὀνόματα ποὺ ἐπέπρωτο νὰ σταμπάρουν τὴν ἰδιοπροσωπία τῆς ΑΧΑΪΑ CLAUSS, εἶναι καὶ τὸ «ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ». Ἡ λέξη αὐτή, ποὺ προσδιορίζει ἕνα μικρὸ χωριὸ κοντὰ στὰ Καλάβρυτα, ἔχει πάρει -ἐδῶ καὶ ἀρκετὰ χρόνια- μεγάλες καὶ ποικίλες διαστάσεις, ἀφοῦ ἔχει συνδεθεῖ μὲ τὸ ὁμώνυμο κρασὶ-θρύλο ποὺ δημιούργησε ὁ Gustav Clauss ἀπὸ σταφύλια τῶν ἀμπελώνων τοῦ συγκεκριμένου χωριοῦ, ἤδη ἀπὸ τὸ ἔτος…. ἀπὸ ποιὸ ἔτος ἄραγε;
Ἄς εἶναι αὐτὸ τὸ ἐρώτημα ποὺ θὰ μᾶς ἀπασχολήσει σήμερα, μιὰ καὶ ἡ ἐξάντληση τοῦ θέματος ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ στὴν περιορισμένη ἔκταση μιᾶς ἀνάρτησης, εἶναι ἀδύνατη. Ἄς ἐπικεντρώσουμε, λοιπόν, τὸ ἐνδιαφέρον μας στὴ χρονολόγηση τῆς πρώτης παραγωγῆς αὐτοῦ τοῦ τόσο διάσημου κρασιοῦ, κι ἄς ἐπιφυλαχθοῦμε γιὰ τὴν ἐνασχόληση μὲ τὶς παραμέτρους ποὺ τὸ συνοδεύουν, ἐν καιρῷ.
Σὲ πληροφοριακὸ ἔντυπο ποὺ ἀναφέρεται στὴν ἱστορία τῆς ΑΧΑΪΑ CLAUSS καὶ διενέμετο γιὰ πολλὰ χρόνια στοὺς ἐπισκέπτες τοῦ Οἰνοποιείου, εἶναι γραμμένα ἐπὶ λέξει τὰ ἑξῆς:
«Η χρονιά του 1901, σημαδεύεται από τη σοδειά που ο Gustav Clauss φέρνει από τις ορεινές πλαγιές των Καλαβρύτων και εμφιαλώνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη Δεμέστιχα, την Πρέσβειρα των ελληνικών μεθόδων οινοποίησης στα πέρατα της γης».
Σύμφωνα μὲ τὴν πρώτη πληροφορία ποὺ ἔχουμε, λοιπόν, ἡ ἐναρκτήρια χρονιὰ τοῦ συγκεκριμένου κρασιοῦ εἶναι ἡ τοῦ 1901. Στὸ ἴδιο μῆκος κύματος κινεῖται καὶ ἡ ἐνημέρωση ποὺ ἔχουμε ἀπὸ τὴν ὀπίσθια ἐτικέτα φιαλῶν τοῦ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ, ὅπου γράφεται ὅτι «Από το 1901 η DEMESTICA, το πρώτο ελληνικό εμφιαλωμένο κρασί, συνοδεύει τις μικρές καθημερινές απολαύσεις στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο». Ἀντιπαρερχόμεθα τὴν πληροφορία περὶ τῆς ἐξαγωγικῆς δυναμικῆς τοῦ περὶ οὗ ὁ λόγος οἰνο-ποιήματος ἤ τὴν λατινιστὶ μεταγραφὴ τοῦ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ ὡς DEMESTICA καὶ στρέφουμε καὶ πάλι τὸ ἐνδιαφέρον μας στὸ ὑπὸ ἐξέτασιν ζήτημα, γιὰ νὰ διαπιστώσουμε ὅτι καὶ ἐδῶ ἀναφέρεται ὡς ἔτος γέννησης τοῦ κρασιοῦ τὸ 1901.
Τέλος, σὲ σύγχρονες, συνοπτικὲς οἰνολογικὲς σημειώσεις τῆς ΑΧΑΪΑ CLAUSS βρίσκουμε τὴν πιὸ κάτω περιγραφή: Demestica Λευκός, Ερυθρός και Ροζέ: η ομάδα επιτραπέζιων, διαχρονικών κι αγαπητών οίνων με πρώτο έτος παραγωγής το 1901, συνεχίζουν την πορεία τους στο χρόνο με τις ποικιλίες Ροδίτη για το λευκό και Cabernet Sauvignon και Αγιωργήτικο για τον ερυθρό και ροζέ να χρησιμοποιούνται σε μεγαλύτερη αναλογία.
Ὑπάρχει ἀντίρρηση;
Βεβαίως καὶ ὑπάρχει ἀντίρρηση καὶ μάλιστα ἐκ τῶν ἔνδον! Διότι σὲ ἀγγλιστὶ τυπωμένη ὀπίσθια ἐτικέτα, τοῦ ἴδιου πάντα κρασιοῦ, διαβάζουμε ὅτι «In 1880, Demestica was born. Since then, Demestica is a commitment of Achaia Clauss to quality and tradition….»
Τί συμβαίνει, λοιπόν; Πότε ἐπὶ τέλους γεννήθηκε τὸ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ; Στὰ 1880 ἤ στὰ 1901;
Στὴ διαφαινομένη ἀντίθεση, ἔχει ἀπὸ καιροῦ πρυτανεύσει ἡ λογικὴ ἐξήγηση ὅτι μπορεῖ τὸ κρασὶ νὰ εἶναι παλαιότερο, ἀλλὰ σὲ ἐμφιαλωμένη μορφὴ κυκλοφορήθηκε τὸ ἔτος 1901. Μέχρι τότε πιθανῶς ἐπωλεῖτο, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα κρασιά, σὲ βαρέλια ἤ σὲ ἄλλες μορφὲς τυποποίησης, κατὰ τὶς συνήθειες τῆς ἐποχῆς, ἀλλὰ σὲ φιάλες βγῆκε στὴν ἀγορά, μόλις στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰῶνα. Ἡ ἑρμηνεία αὐτὴ φαίνεται πειστικὴ καὶ γιὰ τὸ μόνο ποὺ θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ἐγείρει ἐνστάσεις εἶναι γιὰ τὸν ἀσαφῆ τρόπο σύνταξης καὶ διατύπωσης τῶν κειμένων τῶν ἐτικετῶν.
Καὶ ἔτσι δὲν ὑπάρχει, πλέον, ἀντίρρηση. Ἤ μήπως ὑπάρχει;
Τώρα πιά, ναί. Ὑπάρχει ἀντίρρηση! Γιατὶ ἡ ἔρευνα στὸ ἱστορικὸ ἀρχεῖο τῆς ΑΧΑΪΑ CLAUSS ἔφερε πρόσφατα στὸ φῶς ἕνα ἔγγραφο, ποὺ ἀναιρεῖ κάποιες βεβαιότητες καὶ εἰσάγει κάποιες πιθανότητες. Πρόκειται γιὰ τὸ ἀντίγραφο ποὺ ἐντάσσεται στὸν ὑπ’ ἀριθ. 101 τόμο τῶν ἐξερχομένων ἐπιστολῶν τοῦ Οἰνοποιείου, ὁ ὁποῖος περιλαμβάνει ἐπιστολὲς ποὺ ἐστάλησαν «von 10/22 August bis 28/10 October 1899». Τὸ συγκεκριμένο ἀντίγραφο φέρει τὶς ἰδιόγραφες σημάνσεις «Ο», μὲ μπλὲ μελάνη καὶ «365», μὲ κόκκινη, ἔχει δὲ ἡμερομηνία ἀποστολῆς τὴν 16/28 Σεπτεμβρίου 1899. Τὸ σαφὲς καὶ ἄκρως διαφωτιστικὸ γιὰ τὸ θέμα μας κείμενο τῆς ἐπιστολῆς, ἔχει ὡς ἑξῆς:
16/28 Σεπτεμβρίου 1899
Κύριον
Α. Ν. Μεταξᾶν & Σα
Εὐχαρίστως ἐλάβομεν τὴν ἀπὸ 8 τρέχοντος φιλικήν σας καὶ σᾶς γράφομεν ἀκολούθως τὰς τιμὰς διὰ τοὺς οἴνους μας. παρατηροῦμεν ὅμως ὅτι θὰ ἦτο κατάλληλον διὰ σᾶς, νὰ λάβητε τοὺς οἴνους μας, οὐχὶ εἰς βυτία ἀλλὰ εἰς φιάλας, πρὸ πάντων τοὺς ἐλαφροὺς οἴνους Δεμέστιχα καὶ Καλάβρυτα
τῶν ὁποίων ἡ διατήρησις εἶναι πλέον ἐξησφαλισμένη εἰς φιάλας παρὰ εἰς βυτία. Στοιχίζουν δέ:
1 κιβώτιον 12 φιαλῶν
Μαλβάσιερ £.21 σελίνια
Μαυροδάφνη £.21 » »
Ἀχάϊερ £.21 » »
1 κιβώτιον 36 φιαλῶν
Δεμέστιχα λευκή £. 31.6 σελίνια
Δεμέστιχα μέλ. £.31.6 » »
Καλάβρυτα £. 36 » »
Κιβώτια καὶ φιάλαι ἐλεύθερα. Παραδοτέα ἐλεύθερα ναύλου εἰς τὸ Ἀτμόπλοιον Βομβάϊ (sic) ἀπέναντι τοῖς μετρητοῖς μεῖον ¼ % ὑφαίρεσιν ἤ ἀποδοχὴν τριῶν μηνῶν τῆς ἐγκρίσεώς μας.
Ἠθέλαμεν σᾶς εἴμεθα εὐγνώμονες ἄν ἠθέλετε μᾶς δώσῃ, References εὑρισκομένας εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ γνωστὰς εἰς ἡμᾶς, ἐν περιπτώσει καθ’ ἥν μᾶς δώσητε παραγγελίαν τὴν ὁποίαν ἠθέλωμεν λάβῃ μὲ μεγάλην εὐχαρίστησιν.
Σᾶς χαιρετῶμεν φιλικώτατα
(ὑπογραφές)
Τὸ συμπέρασμα ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὸ κείμενο τῆς ἐπιστολῆς εἶναι, λοιπόν, ὅτι ἡ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ οὔτε παρήχθη, οὔτε ἐμφιαλώθηκε τὸ 1901 ἀφοῦ, ἤδη ἀπὸ τοῦ 1899, διετίθετο σὲ ἐμφιαλωμένη μορφή. Ἡ συγκεκριμένη ἐπιστολὴ δὲν μᾶς βοηθᾶ ν’ ἀνακαλύψουμε τὸ ἔτος γέννησης τοῦ κρασιοῦ, ὁπωσδήποτε ὅμως, καταρρίπτει τὰ μέχρι τώρα δεδομένα καὶ ἀφήνει ὅλα τὰ ἐνδεχόμενα ἀνοιχτά.
Ὅπως καταλαβαίνετε, βρισκόμαστε γιὰ μιὰν ἀκόμη φορά, στὴν κατάρριψη ἑνὸς μικροῦ μύθου. Μιὰ κατάρριψη ἐντελῶς ἀκίνδυνη καὶ μᾶλλον εὐχάριστη. Μιὰ κατάρριψη πίσω ἀπὸ τὴν ὁποία κρύβεται, πάλι, ὁ φιλοπαίγμων Βάκχος, αὐτὸ τὸ ἀρχέτυπο τοῦ Κατεργάρη, καὶ οἱ οὐρὲς τῶν Σηλεινῶν, ποὺ ὅλα τὰ ἀνακατεύουν!!
