Τα χειρόγραφα Υπ’ Αριθ. 140 – 141 – 142/1913

ΓΕΝΙΚΑ

Στὰ ντοκουμέντα ποὺ συγκροτοῦν τὸ Ἱστορικὸ Ἀρχεῖο τῆς ΑΧΑΪΑ CLAUSS περιλαμβάνονται καὶ ἀντίγραφα τῶν ἐξερχομένων ἐπιστολῶν τῆς ἑταιρείας, ἐμπορικοῦ κυρίως περιεχομένου.

Τὰ ἀντίγραφα αὐτὰ ἔχουν ταξινομηθεῖ -προφανῶς κατ’ ἐντολὴν τοῦ κ. Clauss– κατὰ χρονολογικὴ σειρά. Στὸ ἐπάνω καὶ δεξιά ἄκρο φέρουν, σχεδὸν πάντα, διπλὴ ἰδιόχειρη σήμανση μὲ μπλὲ καὶ μὲ κόκκινη μελάνη, ποὺ σχετίζεται κατὰ πᾶσα πιθανότητα μὲ τὴν ταξινόμησή τους, ἔχουν δὲ βιβλιοδετηθεῖ σὲ τόμους, στὶς πρῶτες σελίδες τῶν ὁποίων ὑπάρχουν ὀνομαστικοὶ κατάλογοι τῶν παραληπτῶν. Κάθε τέτοιος τόμος ἔχει ὕψος 29,5 cm καὶ πλάτος 24 cm περίπου, καὶ πάχος + – 5 cm, αὐξομειούμενο ἀνάλογα μὲ τὸν ἀριθμὸ τῶν φύλλων ποὺ περιέχει.

Τὸ χαρτὶ τῶν ταξινομημένων αὐτῶν ἀντιγράφων εἶναι ριζόχαρτο λεπτοτάτης ὑφῆς, ἡμιδιαφανὲς καὶ ὑπερευαίσθητο – «εὔθραυστο» θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανείς-, τὰ δὲ ἐπ’ αὐτοῦ γραφόμενα δὲν εἶναι πάντοτε εὐανάγνωστα ἀφοῦ, λόγῳ τοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖο γίνονταν οἱ ἀντιγραφὲς τότε, παρουσιάζεται τὸ φαινόμενο τῆς ὑπερεκχύλισης τῆς μελάνης.

Οἱ γλῶσσες, τέλος, στὶς ὁποίες εἶναι γραμμένα τὰ κείμενα τῶν ἐπιστολῶν, εἶναι κυρίως ἡ γερμανικὴ καί, δευτερευόντως ἡ ἀγγλική, ἡ γαλλικὴ καὶ ἡ ἑλληνική, ἀνάλογα πάντα, μὲ τὴν ἐθνικότητα τοῦ παραλήπτη.

Ἀπὸ τὶς λίγες ἑλληνιστὶ γραμμένες ἐπιστολὲς αὐτές, κάποιες παρουσιάζουν ἐνδιαφέρον ποὺ ἐκφεύγει ἀπὸ τὰ στενὰ ὅρια μιᾶς ἐμπορικῆς ἀλληλογραφίας, καὶ παρέχουν πληροφορίες ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ χρησιμεύσουν στὴν ἐπιστημονικὴ ἔρευνα, μὲ τὴν εὐρεῖα ἔννοια τοῦ ὅρου. Μία τέτοιου εἴδους ἐπιστολὴ εἶναι καὶ ἡ παροῦσα.

Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Τὸ χειρόγραφο ποὺ ἔρχεται σήμερα στὸ φῶς, εἶναι ἀντίγραφο αἰτήσεως «Πρὸς τὸν Σεβαστὸν Κύριον ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Ὑπουργὸν» καὶ περιλαμβάνεται στὸν τόμο μὲ τὴν ραχιαία ἔνδειξη «Achaia 229 von 3/16 Juni bis 16/29 Juli 1913». Ἀποτελεῖται ἀπὸ τρία, συνολικά, φύλλα. Στὸ πρῶτο ἀπὸ αὐτὰ εἶναι ἐμφανεῖς δύο εἰδῶν ἰδιόχειρες σημάνσεις: μία μπλὲ χρώματος, ποὺ σχηματίζει ἕνα σύμβολο, ἤ γράμμα, ἤ ἀριθμὸ ποὺ μοιάζει μὲ κύκλο, ἤ ὄμικρον, ἤ σίγμα, ἤ μηδέν, καὶ μία χρώματος ἐρυθροῦ, μὲ τὸν ἀριθμὸ 140. Στὰ ὑπόλοιπα δύο ὑπάρχει μόνο ἐρυθρὴ σήμανση μὲ τοὺς ἀριθμοὺς 141 καὶ 142.

Κάθε φύλλου, χρησιμοποιεῖται μόνο ἡ πρόσθια σελίδα ἡ ὁποία, λόγῳ τοῦ εἴδους τοῦ περιεχομένου της, ἔχει τὸν ἐπιστολικὸ τύπο τῆς αἰτήσεως, τὸ κείμενο, δηλαδή, καταλαμβάνει τὴν δεξιὰ στήλη κάθε σελίδας, ἐνῶ στὴν ἀριστερὴ στήλη τῆς πρώτης μόνο ἀπὸ αὐτὲς γράφεται –σύμφωνα μὲ τὸ ἐπιστολικὸ πρωτόκολλο σύνταξης αἰτήσεως– τὸ ὄνομα τοῦ αἰτοῦντος/τῶν αἰτούντων καὶ ἡ ἡμερομηνία.

Τὸ περιεχόμενο τῆς συγκεκριμένης αἰτήσεως «Κατοίκων Πατρῶν καὶ τῶν πέριξ χωρίων», διαπραγματεύεται ἤ διεκτραγωδεῖ τὴν κατάσταση τοῦ δρόμου ποὺ ὁδηγοῦσε ἀπὸ τὴν πόλη τῶν Πατρῶν στὸ Οἰνοποιεῖο τοῦ κυρίου Clauss, ἐνῶ συγχρόνως προσφέρει ἐναργῆ γεωγραφικὴ -καὶ ὄχι μόνο- εἰκόνα τῆς περιοχῆς, κατὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ προηγούμενου αἰῶνα. Ἀπὸ τὸ γεγονός, φερ’ εἰπεῖν, ὅτι ἡ αἴτηση ἀπευθύνεται στὸν «ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Ὑπουργὸν διὰ τοῦ Κυρίου Νομάρχου Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος», ἔχουμε μία σαφῆ εἰκόνα περὶ τῆς ἐπιστολικῆς δεοντολογίας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, κατὰ τὴν ὁποία δὲν μποροῦσε κανεὶς νὰ ἀπευθυνθεῖ στὸν ὑπουργό, παρὰ μόνο διὰ τοῦ νομάρχου!

Τὸ κείμενο δὲν πρέπει νὰ εἶναι τὸ τελικό, ἀλλὰ πιθανῶς ἕνα προσχέδιο τὸ ὁποῖο προτείνεται ἐκ μέρους τοῦ συντάκτη του σὲ ὅσους θὰ τὸ συνυπογράψουν. Ἡ πιθανότητα αὐτὴ τεκμαίρεται πρῶτον, ἀπὸ τὴν ἀπουσία ἀκριβοῦς ἡμερομηνίας (; Ἰουνίου 1913) καί, δεύτερον, ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι εἶναι ἀνυπόγραφο. Ὅπως καὶ νὰ ἔχει, ὅμως, οἱ πληροφορίες ποὺ παρέχει εἶναι σημαντικὲς, γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἀξία του δὲν ἐκπίπτει.

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Αἴτησις

Κατοίκων Πατρῶν καὶ τῶν πέριξ χωρίων

Ἐν Πάτραις τῇ Ἰουνίου 1913

Πρὸς τὸν Σεβαστὸν Κύριον ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν Ὑπουργὸν

Διὰ τοῦ Κυρίου Νομάρχου Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος

Ἐνταῦθα

Κύριε Ὑπουργέ

Οἱ εὐσεβάστως ὑποσημειούμενοι κάτοικοι Πατρῶν καὶ τῶν κάτωθι χωρίων, φέρομεν εἰς γνῶσιν Ὑμῶν ὅτι ἡ Δημοτικὴ ὁδὸς ἡ ἄγουσα ἀπὸ τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ Πατρῶν Καλαβρύτων (χιλ. 2) εἰς τὴν Οἰνοποιΐαν «Ἀχαΐα» (Κλάους) καὶ συγκοινωνοῦσα μὲ τὰ χωρία, Σαραβάλιον, Βελίζιον, Μαυρομανδήλαν, Βαλατούναν, Τοπόλοβαν, Σάπια Βρύση, Ὀμπλοῦ, Μπαρδικώστα, Δεμέστικα κ.λπ. κατέστη πρὸ ἐτῶν ἀδιάβατος, μὴ δυναμένων οὔτε καὶ αὐτῶν τῶν ζώων νὰ διέλθωσιν ἐκ τοῦ μέρους τῆς ὁδοῦ ὡς ἐκ τῆς καταστροφῆς αὐτῆς ὑπὸ τοῦ χειμάρρου Γλαύκου (Λεύκας), διερχομένου τούτου ἐπ’ αὐτῆς, ἰδίως κατὰ τὰς τελευταίας πολυομβρίας καὶ πλυμμήρας (sic) τοῦ ἔτους τούτου ἡ ἄνω ὁδὸς κατεστράφη ὡς καὶ ἅπαντα τὰ τεχνικὰ ἔργα μὴ διακρίνοντες ἴχνος τοιαύτης εἰς τὸ μέρος τοῦτο.

Σημειωτέον ὅτι διὰ τῆς ὁδοῦ ταύτης συγκοινωνοῦσι διὰ τὸ συντομώτερον πλεῖστοι Δῆμοι καὶ χωρία τῆς ἐπαρχίας Καλαβρύτων.

Πολλάκις ἀνεφέρθημεν εἰς τὰς ἐνταῦθα ἀρχάς, ἀλλ’ οὐδεμίαν θεραπείαν εἴδομεν.

Δι’ ὅ παρακαλοῦμεν ὑμᾶς εὐσεβάστως, Κύριε Ὑπουργέ, ὅπως ἀφοῦ βεβαιωθῆτε περὶ τῆς ἀληθείας τῆς καταστάσεως τῆς περιγραφομένης ὡς ἄνω ὁδοῦ διατάξητε τὰ δέοντα πρὸς ἀποκατάστασιν τῆς συγκοινωνίας.

Εὐπειθέστατοι