Ο Ρωμαιοκαθολικός Ναΐσκος της Achaia Clauss (Μέρος 2ο)
Μιὰ προσεκτικότερη ἐρευνητικὴ ματιά, καθὼς καὶ κάποια νέα δεδομένα, ἀνατρέπουν τὰ μέχρι τώρα ἰσχύοντα καὶ δημιουργοῦν ἐρωτήματα ποὺ πρέπει νὰ ἀπαντηθοῦν. Τὸ θέμα ἀπασχολεῖ σοβαρὰ τὸ τμῆμα τοῦ Ἱστορικοῦ Ἀρχείου τῆς Οἰνοποιίας καὶ ἡ ἔρευνα εἶναι σὲ ἐξέλιξη, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ὑπάρχουν ἀκόμα τελικὰ συμπεράσματα. Ὡστόσο, μιὰ πρώτη ἀναφορὰ -ὄχι πλήρης, ἀλλὰ κατατοπιστικὴ- μπορεῖ νὰ γίνει στὴν παροῦσα ἀνάρτηση. Στὸ σημεῖο αὐτό, πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι, ὅπως γράψαμε καὶ σὲ παλαιότερη ἀνάρτησή μας, ἡ παροχὴ ἐσφαλμένων πληροφοριῶν ἐκ μέρους τῶν αὐτοπτῶν ἤ αὐτηκόων μαρτύρων τῶν γεγονότων, δὲν εἶναι διόλου κατακριτέα, δεδομένου ὅτι εἶναι παντελῶς ἀκούσια καὶ ἀνιδιοτελής. Εἶναι πολὺ φυσικό, ἕνας ἄνθρωπος νὰ μὴν θυμᾶται, ἤ νὰ μὴ γνωρίζει μὲ ἀκρίβεια, ἡμερομηνίες καὶ συμβάντα ποὺ ἔλαβαν χώρα πολλὰ χρόνια πρὶν τὴν ἀνάκλησή τους, ἡ δὲ πιθανότητα κάποιας ἐσφαλμένης πληροφορίας δὲν μειώνει στὸ ἐλάχιστο τὴν μεγάλη ἀξία τῆς συμβολῆς τοῦ συγκεκριμένου προσώπου στὴν καταγραφὴ τῆς ἱστορίας. Ἡ προσπάθεια ἐκ μέρους τῆς ἔρευνας, γιὰ ἐπιβεβαίωση ἤ ἀνασκευὴ τῶν πληροφοριῶν δὲν ἔχει οὐδόλως δηκτικὸ χαρακτήρα καὶ γίνεται πάντοτε μὲ βαθύτατο σεβασμὸ πρὸς ὅλους ὅσους συνέβαλαν στὴ διάσωση τῶν πληροφοριῶν αὐτῶν. Μὲ αὐτὸ τὸ πνεῦμα καὶ ὑπὸ αὐτὸ τὸ πρῖσμα, προχωροῦμε στὴν τροποποίηση τῶν ἀναφερθέντων στὸ 1ο μέρος τῆς ἀνάρτησής μας συμπερασμάτων, ὡς ἑξῆς:
-
Στὸ Βιβλίο Πρακτικῶν τῶν Συνεδριάσεων τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς «Ἀχαΐα», κατὰ τὴν 3η Συνεδρίαση τῆς 5ης Ὀκτωβρίου 1920, ὑπάρχει ἡ πιὸ κάτω ἐγγραφή: «Τῇ προτάσει τοῦ κ. Φωτίου Παλαιολόγου, ἐγκρίνεται παμψηφεὶ πίστωσις Δραχμῶν 600 διὰ τὴν πληρωμὴν ἱερέων τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἐπὶ ἕν ἔτος ἀπὸ 1ης Ὀκτωβρίου 1920 μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 1921, πρὸς ἐκπλήρωσιν τῶν θρησκευτικῶν καθηκόντων τῶν ἐν Ριγανοκάμπῳ Χριστιανῶν, Ὀρθοδόξων καὶ Καθολικῶν, τοὐλάχιστον κατὰ δεκαπενθήμερον καὶ τὰς ἐπισήμους ἑορτάς». Ἀφοῦ σημειώσουμε ὅτι «Ριγανόκαμπος» εἶναι τὸ ὄνομα τῆς περιοχῆς ἐπὶ τῆς ὁποίας χτίστηκε τὸ Οἰνόκαστρο τοῦ Gustav Clauss καὶ ὅτι στὴν συγκεκριμένη ἀναφορὰ ταυτίζεται μὲ τὸ Οἰνοποιεῖο καὶ τοὺς μόνιμους κατοίκους του, ἐπισημαίνουμε ὅτι ἡ πληροφορία αὐτὴ εἶναι ἀρκετὴ γιὰ μιὰ πρώτη σκέψη περὶ τοῦ ἐνδεχομένου ὕπαρξης καθολικοῦ ναοῦ ἀρκετὰ χρόνια πρὶν τὴν μαρτυρία περὶ τῶν ἐγκαινίων τοῦ ναΐσκου τῆς Ἁγίας Ἄννης. Ἀλλὰ ἡ μαρτυρία τοῦ Σπύρου Μάλλια, ὅτι «Ἡ Κωστάντζα ἦταν Καθολικὴ καὶ ὅταν ἦρθε στὸ Ἐργοστάσιο βρῆκε οἰκογένειες Καθολικῶν, ποὺ ὡς τότε ἐκκλησιάζονταν στὸ σπίτι τοῦ Σπύρου Μάλλια» (τοῦ πρεσβυτέρου) «ὁ ὁποῖος εἶχε διαμορφώσει ἕνα δωμάτιο γι’ αὐτὸν τὸν σκοπό», ἀναχαιτίζει, κατ’ ἀρχήν, τὴ σχετικὴ πιθανότητα καὶ ὠθεῖ στὴ σκέψη ὅτι τὰ θρησκευτικὰ καθήκοντα «τῶν ἐν Ριγανοκάμπῳ Καθολικῶν» Χριστιανῶν θὰ ἐκτελοῦντο στὸ εἰδικὰ διαμορφωμένο δωμάτιο τῆς οἰκογένειας Μάλλια, ἐντὸς τοῦ ὁποίου, πιθανῶς, θὰ ἐπιτελεῖτο ἡ θεία Λειτουργία, πράγμα ὄχι ἀσύνηθες γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη καὶ τὶς ἐπικρατοῦσες συνθῆκες.
-
Στὸ πιὸ ψηλὸ σημεῖο τοῦ κωδωνοστασίου τοῦ περὶ οὗ ὁ λόγος ναΐσκου εἶναι χαραγμένη, ἀλλὰ δυσδιάκριτη, ἡ ἐπιγραφή: 15 Σεπτεμβρίου 1927. Ἄν ἡ εὔλογη πιθανότητα νὰ πρόκειται γιὰ τὴν ἡμερομηνία τῶν ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ εὐσταθεῖ, πράγμα τὸ ὁποῖο πρέπει, πάντως, νὰ ἐπιβεβαιωθεῖ καὶ ἀπὸ ἄλλη μαρτυρία, προφανῶς ἡ ἀναφορὰ ἐκ μέρους τοῦ ἀείμνηστου Σπύρου Μάλλια στὸ ἔτος 1924 ἔγινε ἐκ παραδρομῆς ἤ ἀποτελεῖ λάθος κάποιας ἀντιγραφῆς. Ἅρα, φαίνεται πιθανότερη ὡς χρονολογία ἐγκαινίων τοῦ ἱεροῦ κτίσματος, τὸ ἔτος 1927.
Ὁ ναΐσκος αὐτὸς εἶναι ἀφιερωμένος στὴν Ἁγία Ἄννα. Ἀλλὰ ὅταν, στὰ 2008, ἡ γερμανομαθὴς λαογράφος κ. Ροδούλα Σταθάκη ἄρχισε νὰ ἐρευνᾶ τὸ γερμανόγλωσσο Ἀρχεῖο τῶν ἰδιόγραφων λογιστικῶν βιβλίων τῆς ΑΧΑΪΑ CLAUSS, ἔκανε μιὰ ἀνακάλυψη ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρουσα καὶ ἀποκαλυπτική, ἡ ὁποῖα ἔρχεται νὰ ἀνατρέψει τὰ δεδομένα καὶ νὰ ἐπαναφέρει στὸ προσκήνιο τὴν ἐγγραφὴ τοῦ βιβλίου τῶν Πρακτικῶν τοῦ Δ.Σ. τοῦ ἔτους 1920. Νύξη αὐτῆς της τῆς ἀνακάλυψης, ἡ κ. Σταθάκη ἔκανε στὸ βιβλίο Η ΟΙΝΟΠΟΙΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΑΧΑΪΑ» ΚΑΙ ΤΑ ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΑ ΒΑΡΕΛΙΑ ΤΗΣ, ποὺ ἀπετέλεσε τὸν καρπὸ μιᾶς τριετοῦς ἐρευνητικῆςἐργασίας. Ἔγραψε, λοιπόν:
«Στὸ πολὺ ἀξιόλογο γερμανικὸ ἀρχεῖο τῆς «ΑΧΑΪΑ CLAUSS», ὑπάρχει ἕνα χειρόγραφο βιβλίο μὲ ἐπιγραφὴ HAUPTBUCH GUTLAND I (Καθολικὸν) 1893-1915, στὶς σελίδες 352-353 τοῦ ὁποίου ὑπάρχει μιὰ καταγραφὴ τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Gutland, μὲ ἡμερομηνία 11/23 Ἀπριλίου 1899. Ἡ καταχώρηση εἶναι χωρισμένη σὲ «Καθολικούς», «Προτεστάντες» καὶ «Ἕλληνες», προφανῶς Ὀρθοδόξους. Οἱ Καθολικοὶ εἶναι 51, οἱ Προτεστάντες 8 καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι 67, σύνολο 126 κάτοικοι….
Στὴν ἀρχὴ τῆς σελ. 352, ὑπάρχει μία σημείωση ποὺ ἀναφέρει ὅτι ἡ «ἡ Καθολικὴ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καθιερώθηκε στὶς 11/23 Ἀπριλίου 1899. Σχετικὰ μὲ τὴν θεμελίωσή της βλέπε στὸ βιβλίο τῆς ἐκκλησίας».
Καὶ ἡ κ. Σταθάκη, ὁλοκλήρωσε τὴν ἀναφορά της διατυπώνοντας μία ὑπόθεση: «Ὅμως ἐκκλησία τοῦ Ἁγ. Γεωργίου δὲν φαίνεται στὸν οἰκισμό. Πιθανὸν νὰ ἦταν ἐκεῖ ποὺ σήμερα εἶναι ἡ Καθολικὴ ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Ἄννας».
